Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Saatlerce ekrana yapışık kalmak gözlerinizin ağrımasına, seğirmesine ve bulanık görmenize neden olabilir. Ancak dünyaca ünlü İngiliz müzik grubu Beatles’ın yıldızı Sir Paul McCartney ve TikTok’taki hayranlarına göre, kısa bir ‘göz yogası’ seansı yorgunluğu hafifletmeye ve görme yeteneğinizi iyileştirmeye yardımcı olabilir. 82 yaşındaki McCartney’nin uzun zamandır şahin gibi keskin gözlere sahip olmasına yardımcı olduğunu iddia ettiği egzersizler, göz kaslarını güçlendirmeyi amaçlıyor. İnternetteki rutinler, gözleri düzenli olarak döndürmeyi ve bir yandan diğer yana hareket ettirmeyi veya yakındaki bir şeye ve ardından uzaktaki bir şeye odaklanmayı öneriyor.
‘GÖZLÜK TAKMA İHTİYACIM ORTADAN KALKTI’
Sosyal medya kullanıcısı @oobujoobu tarafından yakın zamanda TikTok’ta paylaşılan bir videoda, ünlü gitaristin göz yogası rutinini gösterdiği görülüyor. Sir Paul McCartney 2000’li yılların sonlarında Hindistan’a yaptığı bir gezi sırasında göz yogası eğitimi aldığını ve bu uygulama sayesinde gözlük takma ihtiyacının ortadan kalktığını söyledi. İddiasına göre, gözlerimizde her yerde olduğu gibi kaslarımız var ve onları yeterince iyi kullanmıyoruz. Videoda, “Bütün gün bilgisayar başında oturuyoruz, televizyon izliyoruz veya kitap okuyoruz. Dolayısıyla aslında sadece bir kas setini kullanıyoruz” ifadeleri yer aldı. Göz yogası egzersizleri üç set boyunca yukarı, ortaya ve aşağı bakmayı, üç saniye durmayı, ardından aynı şekilde başı dik tutarak yanlara bakmayı içeriyor. Ve bu tekniği öven tek kişi o değil. Sosyal medya kullanıcıları, farklı göz egzersizlerinin göz yorgunluğunu azaltmaya hatta göz numarasını sıfırlamaya nasıl yardımcı olabileceğini paylaşıyorlar. Peki gerçek ne? Göz yogasıyla ilgili tüm detayları Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sevil Karaman ve Göz Hekimi Op. Dr. Orkun Özkan’a sorduk.
Paul McCartney, göz yogası rutinini sergilerken görülüyor.
Göz yogasının popüler olmasına rağmen bilimsel araştırmaların bu konuda henüz yeterli kanıt göstermediğini söyleyen Doç. Dr. Sevil Karaman, “Hasta bazlı olarak kişisel faktörlerle evet, göz yorgunluğunu azalttığı düşünülebilir. Göz kırpma sayısı artırılarak gözlerin daha fazla nemlendirilmesi sağlanabilir, odaklanma yeteneği geliştirilebilir. Göz yogasını tamamen etkisiz olarak değerlendirmesek de internette iddia edilen bazı mucizevi etkilerin mesela gözlük kullanımının ortadan kaldırılması, miyopun durdurulması, göz tansiyonunun önlenmesi ya da tedavi edilmesi bilimsel olarak desteklenmiyor” dedi.
‘GÖZLÜK DERECENİZ SIFIRLANMAZ’
Uzun süre ekran başında çalıştıktan sonra avuç içini ısıtarak gözü kaplama (palming), parmak uçlarıyla göz çevresine masaj yapma, gözü saat yönünde ve saatin tersi yönünde yuvarlama (rolling) gibi yoga egzersizlerin göz yorgunluğunun azaltılmasına yardımcı olabileceğini belirten Op. Dr. Orkun Özkan da, “Palming tekniğinin göz çevresindeki kan akışını artırdığını ve göz yorgunluğunu azalttığını gösteren çalışmalara dayanarak, bu egzersizlerin göz sağlığı üzerindeki olumlu etkileri vurgulanıyor” ifadelerini kullandı.
Peki ‘göz yogası’ görme yetisini iyileştirmeye yardımcı olabilir mi? Oluyorsa bu egzersizler gözlere nasıl iyi geliyor?
Doç. Dr. Sevil Karaman: Esasında uzun süreli ekran kullanımından kaynaklanan göz yorgunluğunu hafifletmede yardımcı olabilir. Göz kaslarının gevşemesine yardımcı olabilir. Farklı yönlere bakma, odaklanma egzersizleri sürekli aynı noktaya bakan göz kaslarının rahatlamasına yardımcı olabilir. Ya da göz kırpma egzersizleri eklenirse bunlar da gözün nemlendirilmesi katkıda bulunarak hastayı ya da kişiyi rahatlatabilir. Bunun dışında kan dolaşımı iyileştirebilir, göz çevresine nazik masaj hareketleriyle göz çevresindeki kırışık görünümün azaltılmasında etkili olabilir.
Odaklanma egzersizleri esasında bizim şaşılıkta da kullandığımız egzersizler gibi uyum yeteneğini geliştirebilir ama göz hekiminin denetiminde bu egzersizleri yapmak gerekir. Her kaymada, her şaşılıkta aynı egzersizi önermiyoruz ancak görme keskinliğini iyileştirme ya da göz kusurlarını düzeltme konusundaki etkileri hiç yoktur. Göz yogası yapıyorsunuz diye gözlük dereceniz sıfırlanmaz. Sizi gözlükten kurtaramaz. – Doç. Dr. Sevil Karaman
İLERLEMEYİ YAVAŞLATABİLİR AMA BİR ŞARTLA!
Op. Dr. Orkun Özkan: ‘Yakın-Uzak Odaklama’ (Near-Far Focusing) egzersizleri, miyop bireylerde yakın görme keskinliğini artırabilir. Bu egzersizler, göz kaslarının adaptasyon yeteneğini geliştirerek görme yorgunluğunu azaltır ve yakın görme kalitesini artırır. Düzenli yapılan bu egzersizlerin miyopi ilerlemesini yavaşlattığı ve yakın görme keskinliğini koruduğu gözlemlenmiştir. Örneğin 12 hafta boyunca yapılan göz yogası, katılımcıların görme keskinliğinde önemli artışlara yol açmıştır. Ancak bu etkiler egzersizlerin bırakılmasıyla kısa sürede eski haline dönebilir. Bu yüzden egzersizlerin sürekliliği önemlidir.
Modern yaşamda uzun süreli bilgisayar ve ekran kullanımı yaygınlaştıkça, Bilgisayar Görme Sendromu (BGS) gibi sorunlar da artar. Düzenli göz kırpma egzersizleri, göz yüzeyinin nemlenmesini artırarak BGS’yi azaltır. Bu da uzun süreli ekran kullanımı sırasında göz yorgunluğunu ve kuruluğunu önler. Göz kırpma sıklığının artırılması, BGS belirtilerini azaltarak görme konforunu artırır. Yapılan çalışmalar, düzenli göz kırpma egzersizlerinin göz sağlığını korumada önemli rol oynadığı gösteriyor. Göz yogası egzersizleri, yakın çalışma sırasında göz yorgunluğunu azaltmada ve odaklanma yeteneğini artırmada etkilidir. Özellikle ‘8 Şeklinde Göz Egzersizleri’, göz kaslarının koordinasyonunu artırarak hem yakın hem de uzak mesafe odaklanma yeteneğini geliştirir. Bu egzersizlerin düzenli yapılması, göz kaslarının daha etkili çalışmasını sağlar ve hem uzak hem de yakın görme keskinliğini iyileştirir. Yakın ve uzak odaklanma egzersizleri, göz kaslarının esnekliğini artırarak görme kalitesini olumlu etkiler.
‘DÜŞÜŞLER KISA SÜRELİ, DAHA FAZLA ARAŞTIRMA GEREKİYOR’
Göz tansiyonu, gözde kuruluk gibi herhangi bir göz hastalığını yogayla iyileştirmek mümkün mü?
Doç. Dr. Sevil Karaman: İnternette özellikle göz kuruluğunun ya da diğer ciddi göz hastalıklarının, göz tansiyonu, göz arkası kanama gibi çok ciddi müdahalelerde bulunduğumuz, zaman zaman cerrahi yaptığımız göz problemlerinin göz yogasıyla iyileştirilme imkanı yoktur. Hatta bu tarz bir hastalıkların tedavisi için “Göz yogası yapıyorum” gibi düşünceler çok ciddi problemlere yol açabilir. Bu önemli göz hastalıkları için mutlaka profesyonel tıbbi tedavi gerekir. Göz yogası rahat ettiriyorsa yapabilirsiniz ancak bundan herhangi bir beklentinizin olmaması gerekir. Herhangi bir göz probleminiz varsa öncelikle bir göz doktoruna görünmeniz gerekir.
Op. Dr. Orkun Özkan: Yaşa bağlı yakın görme bozukluğu olan presbiyopi, göz yogası egzersizleriyle yönetilebilir. Göz kaslarını güçlendiren egzersizler, presbiyopi durumunda uzak görme keskinliğini artırabilir. Bu egzersizler, göz kaslarının esnekliğini ve dayanıklılığını artırarak göz yorgunluğunu azaltır. Uzun vadeli bir çalışmada, düzenli göz yogasının presbiyopi semptomlarını hafifletebildiği bulunmuştur. Göz kaslarını güçlendiren egzersizlerin, uzun süreli uzak görme aktiviteleri sırasında görme kalitesini artırdığı ve göz yorgunluğunu azalttığı gösterdi. Göz yogası egzersizleri gözyaşı üretimini artırarak göz kuruluğunu azaltır. Göz kırpma egzersizleri ve odaklanma değişiklikleri, gözyaşı üretimini teşvik eder ve göz yüzeyini nemlendirir. Bu egzersizler, özellikle uzun süreli bilgisayar kullanımı sırasında oluşan göz kuruluğunu azaltmada etkili olabilir. Yapılan araştırmalar, göz yogası egzersizlerinin göz kuruluğunu azaltmada faydalı olduğunu gösteriyor.
Göz yogası ve meditasyon, göz içi basıncını azaltmada etkili olabilir. Meditasyon ve göz egzersizleri, stres seviyelerini düşürerek göz içi basıncını etkileyebilir. Meditasyon ve göz egzersizlerinin bir kombinasyonu göz içi basıncında hafif düşüşlere yol açabilir. Ancak bu düşüşler genellikle kısa süreli olup, uzun vadeli etkileri hakkında daha fazla araştırma gerekiyor. – Op. Dr. Orkun Özkan
